Nỗi nhớ Hồng Hà

 

NỖI NHỚ HỒNG HÀ[1]

Trần Kiếm Qua[2]

            Việt Nam là Tổ quốc của Hồng Thuỷ - Nguyễn Sơn và cũng là Tổ quốc thứ hai của các con Trung Quốc của ông. Gia đình chúng tôi có mối tình thân không thể gì chia cắt được với nhân dân Việt Nam.

            Năm 1962, sáu năm sau ngày Hồng Thuỷ tạ thế, cháu Tiểu Phong đang học cấp III ở trường Trung học số 4 Bắc Kinh. Để hiểu hơn về người cha thân yêu của mình, Tiểu Phong đã viết một bức thư gửi đồng chí Trần Tử Bình, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc.

Traàn Töû Bình laø baïn chieán ñaáu cuûa Hoàng Thuyû. Cuoái naêm 1945 töø Trung Quoác veà, Nguyeãn Sôn ñöôïc Hoà Chuû tòch vaø Chính phuû giao laøm Chuû tòch Uyû ban khaùng chieán Nam Boä. Sau ñoù ñoàng chí ñöôïc giao laøm Hieäu tröôûng khoùa 2 Tröôøng Voõ bò Traàn Quoác Tuaán maø tröôùc ñoù Traàn Töû Bình laø Chính uyû. Ngaøy 16 thaùng 2 naêm 1947, hai ñoàng chí khai giaûng ñaøo taïo khoùa 2 taïi  thò xaõ Tuyeân Quang. Tình baïn, tình ñoàng chí gaén boù cuoäc ñôøi hai ngöôøi lính töø ñaây. Ñaàu naêm 1948, do thaønh tích chieán ñaáu cuûa quaân vaø daân ta trong cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp, Hoà Chuû tòch kyù saéc leänh phong haøm cho chín thieáu töôùng (trong ñoù coù Nguyeãn Sôn vaø Traàn Töû Bình) cuøng vôùi Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp vaø Trung töôùng Nguyeãn Bình. Naêm 1956, khi Hoàng Thuyû bò beänh khoù qua khoûi, oâng rôøi Trung Quoác trôû veà Vieät Nam. Tröôùc khi veà nöôùc, oâng ñeán thaønh phoá Queá Laâm (Quaûng Taây) thaêm laïi tröôøng cuõ (khi ñoù ñaõ ñoåi teân thaønh Luïc quaân Vieät Nam). Chính uyû Traàn Töû Bình, Hieäu tröôûng Leâ Troïng Taán cuøng thaày troø nhaø tröôøng ñaõ ñoùn tieáp ngöôøi thaày cuõ thaät noàng haäu. Anh em haøn huyeân keå laïi chuyeän nhöõng ngaøy chieán ñaáu beân nhau…[1] 

Ñaïi söù Traàn Töû Bình raát phaán khôûi ñoïc heát böùc thö cuûa Tieåu Phong. OÂng tin chaéc raèng, cô hoäi ñeå noái laïi moái lieân heä vôùi caùc thaân nhaân Trung Quoác cuûa Hoàng Thuyû ñaõ ñeán. Ñaïi söù heïn chaùu Phong ñeán gaëp mình taïi Söù quaùn Vieät Nam taïi Baéc Kinh.

Ñaïi söù quaùn nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoaø ñaët taïi khu Ngoaïi giao ñoaøn treân ñöôøng Quang Hoa, vuøng ven phía ñoâng thaønh phoá. Böôùc vaøo coång söù quaùn, ngöôùc nhìn leân laù côø  ñoû sao vaøng ñang tung bay treân cao, loøng Tieåu Phong voâ cuøng xuùc ñoäng. Daân toäc sinh ra cha mình laø moät daân toäc duõng caûm, kieân cöôøng, ñaõ coù lòch söû quang vinh laâu ñôøi choáng ngoaïi xaâm. Khi Tieåu Phong xuaát hieän ôû ñaïi saûnh taàng moät, Ñaïi söù Traàn phaán khôûi ra ñoùn. OÂng ngaém kó töø ñaàu ñeán chaân, duøng hai tay naém ñoâi vai chaéc nòch cuûa Tieåu Phong, vui veû thoát leân:

-       Gioáng cha chaùu quaù! OÂi, ñaây laø con trai Hoàng Thuyû!

Ñaïi söù daét tay chaùu cuøng böôùc vaøo phoøng khaùch. Trong phoøng khaùch, treân böùc töôøng chính dieän coù treo moät taám aûnh cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh, vò laõnh tuï vó ñaïi cuûa nhaân daân Vieät Nam. Treân böùc töôøng beân laø moät böùc tranh thuyû maëc lôùn raát ñeïp vaø sinh ñoäng veõ phong caûnh vaø sinh hoaït cuûa nhaân daân Vieät Nam. Nhaø khaùch ñöôïc trang hoaøng vöøa long troïng, vöøa nhaõ nhaën, mang roõ phong caùch nöôùc ngoaøi. Tieåu Phong mô maøng nhö ñang soáng treân Toå quoác cuûa cha mình.

Ñaïi söù Traàn vaø Tieåu Phong cuøng ngoài treân moät chieác ñi-vaêng daøi vaø trao ñoåi chuyeän troø.

-       Chaùu naêm nay bao nhieâu tuoåi? – Ñaïi söù hoûi.

-       Daï, möôøi taùm aï!

-   Cha chaùu laàn ñaàu tôùi Trung Quoác môùi möôøi saùu tuoåi. Sau naøy khi chuùng ta cuøng nhau chieán ñaáu, oâng aáy raát duõng caûm. Luùc ñoù ngöôøi oâng gaày gaày, troâng raát ñeïp trai.

             Ñaïi söù noùi moät hoài baèng tieáng Trung Quoác, roài hai baùc chaùu troø chuyeän vôùi nhau thaân thieát, nhieät tình, thoaûi maùi khoâng bò caâu thuùc, khoâng caàn phieân dòch. Ñaïi söù hoûi han kó veà tình hình gia ñình chuùng toâi. OÂng coøn noùi cho chaùu Tieåu Phong bieát Baùc Hoà cuõng luoân luoân nhôù tôùi caùc thaân nhaân Trung Quoác cuûa Hoàng Thuyû, Baùc ñaõ daën oâng maáy laàn phaûi lieân heä vôùi thaân nhaân cuûa Hoàng Thuyû.

             Khi cuoäc gaëp maët saép keát thuùc, Ñaïi söù noùi vôùi veû raát quan taâm:

-   Tieåu Phong, baùc coù theå giuùp chaùu lieân heä vôùi thaân nhaân Vieät Nam.

Tieåu Phong thaéc maéc hoûi:

-   Gia ñình chaùu ôû Vieät Nam coøn nhöõng ai?

Ñaïi söù noùi cho Tieåu  Phong bieát ôû Vieät Nam chaùu coøn moät baø meï Vieät Nam raát dòu daøng, hieàn haäu teân laø Leâ Hoaèng Huaân vaø saùu anh chò em cuøng boá khaùc meï. Tieåu Phong nghe vaäy maët coù veû buoàn raàu. Ñaïi söù Traàn troâng thaáy Tieåu Phong nhö ñöôïc thaáy con trai mình ôû Vieät Nam. Vôùi thaùi ñoä chaân tình nhö cha con, oâng an uûi, ñoäng vieân Tieåu Phong vaø ñem vieäc toâi vaø Hoàng Thuyû phaûi chia tay keå laïi cho chaùu nghe.

-   Tieåu Phong, ba chaùu laø baïn chieán ñaáu cuûa baùc, baùc raát hieåu ba chaùu. Ba chaùu laø moät ngöôøi hieám coù ñöôïc nhaân daân hai nöôùc Trung-Vieät raát möïc tin yeâu. Meï cuûa chaùu cuõng vaäy, laø moät ngöôøi phuï nöõ Trung Quoác phi thöôøng, vó ñaïi, coù traùi tim baèng vaøng. Chaùu haõy töï haøo vì cha meï mình!

             Tieåu Phong raát yeâu meï, ngöôøi ñaõ daãn daét chaùu trong hoaøn caûnh gian nan, khoán khoå, ñoàng thôøi cuõng raát yeâu cha, ngöôøi ñaõ töøng oâm chaùu, aâu yeám keå chuyeän cho chaùu nghe. Ñoái vôùi vieäc cha meï phaûi chia tay nhau, chaùu khoâng khoûi coù phaàn thöông caûm. Ñaïi söù Traàn raát thoâng caûm, ñoäng vieân chaùu:

-    Chaùu Phong, chieán tranh ñaõ taïo neân bi kòch, cha meï chaùu phaûi chia tay. Ñoù laø ñieàu ñaùng buoàn do lòch söû ñeå laïi, khoâng sao cöùu vaõn noåi. Chuùng ta phaûi nhìn veà phía tröôùc. Chaùu laø coát nhuïc cuûa hai nöôùc Vieät-Trung, coù traùch nhieäm thöïc hieän lôøi di nguyeän cuûa cha chaùu, laøm söù giaû höõu nghò cho ñôøi sau giöõa nhaân daân hai nöôùc Vieät-Trung. Ñoù laø öôùc muoán cuûa Baùc Hoà kính yeâu vaø cuõng laø mong muoán cuûa baùc ñoái vôùi chaùu.

             Tieåu Phong thoâng minh, hieåu bieát, tính caùch roäng raõi, ñaõ thaønh khaån noùi vôùi Ñaïi söù:

-    Baùc Traàn ôi, theá thì nhôø baùc giuùp chaùu lieân heä vôùi meï chaùu vaø caùc chò em chaùu ôû Vieät Nam!

Ñaïi söù Traàn Töû Bình mæm cöôøi, gaät ñaàu. Ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa Ñaïi söù, Tieåu Phong ñöôïc tin veà nhöõng ngöôøi thaân ôû Vieät Nam moät caùch nhanh choùng…

T.K.Q

---

[1] Ñoaïn naøy gia ñình ñaõ xin pheùp taùc giaû söûa laïi so vôùi baûn chính.

Tiểu Phong gặp Đại sứ Trần Tử Bình năm 1962. Vì chiến tranh mà hơn mười năm sau, năm 1973, hai con trai của Thiếu tướng Nguyễn Sơn - Tiểu Việt, Tiểu Phong - mới sang Việt Nam, đến Hà Nội thăm mẹ Lê Hoằng Huân và các em trong gia đình thứ hai của mình. Cả gia đình đã đến Nghĩa trang liệt sĩ ở thị xã Hà Đông viếng mộ Thiếu tướng Nguyễn Sơn và đồng đội của ông…

Gần hai chục năm bặt vô âm tín, tới tháng 8 năm 1992, Tiểu Việt mới có dịp trở lại Việt Nam công tác. Anh em đoàn tụ nhưng mẹ Lê Hoằng Huân đã mất năm 1991.Lần này, Tiểu Việt may mắn được tới tiếp kiến Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bạn chiến đấu của ba mình, nhân dịp mừng thọ ông 80 tuổi.

Từ năm 1993, Thanh Hà và Việt Hằng thường xuyên sang Bắc Kinh thăm mẹ Trần Kiếm Qua và gia đình Trung Quốc.Rồi anh chị em qua lại Hà Nội và Bắc Kinh nhiều lần.

Năm 1998, nhận lời mời của Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, bà Trần Kiếm Qua bước vào cửa nhà chồng khi đã ở tuổi 84. Ngày 16 tháng 3 năm ấy, bà cùng gia đình Tiểu Việt đi trên chuyến tầu liên vận quốc tế thứ năm từ Bắc Kinh đến Hà Nội… Ngày 23-3-1998, đại gia đình đã đến tảo mộ Thiếu tướng Nguyễn Sơn – Hồng Thủy tại Nghĩa trang liệt sĩ Mai Dịch, Hà Nội.

(BBT lược ghi).

Chú thích ảnh:

Tại Nghĩa trang liệt sĩ Mai Dịch, Hà Nội, ngày 23-3-1998.

Từ trái qua: Trần Tiểu Việt, Lâu Tân An, Trần Nguyên Lăng, Lý Vân Khởi, Lâm Song Song, Trần Hàn Phong, Trần Kiếm Qua, Hàn Dụ Gia Tuỳ viên quân sự Đại sứ quán Trung Quốc và 2 cán bộ Cục Liên lạc đối ngoại Việt Nam.

---

[1] Trích “Hoàng Hà nhớ, Hồng Hà thương” (NXB Văn học - 2001).

[2] Bà vợ người Trung Quốc của Lưỡng quốc Tướng quân Nguyễn Sơn – Hồng Thủy.

[3] Đoạn này gia đình đã xin phép tác giả sửa lại so với bản chính.