Chuyện tướng lĩnh đi học (KC)

Ñaïi töôùng Vaên Tieán Duõng moät ngöôøi baïn thaân thieát cuûa cha toâi töø thôøi kyø bí maät.   Caû hai cuøng tham gia Xöù uûy Baéc Kyø.  Gia ñình oâng laø nôi chuùng toâi thöôøng qua laïi moãi khi coù dòp ra Haø Noäi. Moät laàn ñeán thaêm, chuùng toâi coù hoûi: “Khi ñi laøm caùch maïng coù bao giôø chuù nghó mình seõ laøm ñeán caáp töôùng, maø laø Ñaïi töôùng?”. OÂng cöôøi heát söùc hoàn nhieân: 

 

- Laøm caùch maïng chaân chính coù bao giôø nghó ñi hoaït ñoäng ñeå sau naøy laøm vöông laøm töôùng. Hoài khaùng chieán 9 naêm, ñöôïc Ñaûng giao nhieäm vuï, moãi laàn coâng vieäc ñeán tay cöù theá maø nhaän, maø laøm. Neáu khoâng hoaøn thaønh chaéc chaén seõ coù ngöôøi khaùc thay theá. Roài moïi vieäc ñaâu cuõng vaøo ñaáy. Cöù laøm roài töï maøy moø, töï hoïc hoûi, kinh nghieäm daàn ñöôïc tích luy, daàn tröôûng  thaønh. Ñaàu naêm 1948, quaân ñoäi coù ñôït phong töôùng ñaàu tieân^[1] do Baùc Hoà kí saéc leänh phong quaân haøm.

- Nhö vaäy khi ñöôïc phong haøm, theá heä töôùng lónh ñaàu tieân chöa heà qua tröôøng lôùp quaân söï naøo?

- Thaät ra soá töôùng lónh ngaøy aáy haàu heát chöa qua tröôøng lôùp chính quy, tröø caùc anh Nguyeãn Sôn, Leâ Thieát Huøng ñaõ hoïc ôû Tröôøng Quaân söï Hoaøng Phoá (1925-26) vaø Hoaøng Saâm, Hoaøng Vaên Thaùi ñöôïc Baùc Hoà göûi sang Quaûng Taây hoïc Tröôøng Quaân söï ôû cuûa Quoác daân ñaûng (thôøi kì Quoác-Coäâng hôïp taùc choáng Nhaät) cuøng khoùa vôùi caùc ñoàng chí Hoaøng Minh Thaûo, Vuõ Laäp, Leâ Quaûng Ba…  Chuù ñöôïc Trung öông trieäu taäp leân Thaùi nguyeân  döï moät lôùp huaán luyeän quaân söï trong 10 ngaøy, do moät caùn boä nguyeân hoïc vieân Tröôøng quaân söï Hoøang phoá  teân laø Tröông Vaân Lónh  phuï traùch leân lớp. Cuï Hoøang Quoác Vieät phuï traùch  chung, hoïc vieân khoûang 10 ngöôøi, trong ñoù coù ñoàng chí Nguyeãn Quyeát. Sau naøy cuï Vieät vaø cha chaùu toå chöùc  lôùp huaán luyeän  quaân söï taïi Ninh Bình. Nhöõng kieán thöùc quaân söï ñöôïc hoïc  ñoái vôùi  theá heä caùc chuù raát môùi, nhöng raát giaûn ñôn,  deã nhôù. Vieäc Trung öông toå chöùc caùc lôùp huaán luyeän quaân söï thôøi kyø1941-1944, nhaèm  chuaån bò  cho cuoäc ñaáu tranh vuõ trang daønh ñoäc laäp do laõnh tuï Nguyeãn Aùi Quoác cuøng Trung öông Ñaûng khôûi xöôùng.

Ngaøy cha chaùu ñang hoïc Tröôøng Doøng thì bò ñuoåi, sau naøy bò ñaøy ra Coân Ñaûo ñöôïc tieáp thu caùc tri thöùc caùch maïng töø caùc ñoàng chí trí thöùc caùch maïng töøng du hoïc ôû Phaùp, Nga  truyeàn ñaït qua  vieäc toå chöùc caùc lôùp hoïc lí luaän. Nhö vaäy  theá heä caùc chuù ña soá thieáu kieán thöùc cô baûn. Vì theá  khi ñöôïc nhaän troïng traùch chæ huy boä ñoäi tröôùc moät traän ñaùnh, anh em phaûi baøn baïc phöông aùn taùc chieán raát kó, ra traän thì cöù theo vaäy maø ñaùnh, ñaùnh xong thì laïi ruùt kinh nghieäm… Nhö vaäy töï hoïc qua thöïc teá laø chính; tröôùc thì tieâu dieät ñoàn nhoû, sau tieâu dieät caáp ñaïi ñoäi roài tieåu ñoaøn, trung ñoaøn, lôùn hôn laø caùc chieán dòch. Kinh nghòeâm ñöôïc tích luyõ baèng maùu. Töø nhöõng caùn boä caùch maïng khi ñöôïc giao nhieäm vuï chæ huy  boä ñoäi non treû roài ñöôïc nhaø nöôùc phong quaân haøm caáp töôùng vaøo ñaàu 1948 cuøng vôiù cha chaùu. Theá heä caùc chuù luùc ñoù chæ kinh nghieäm thöïc tế, vöøa chieán ñaáu vöøa töï hoïc.  Töø sau chieán dòch giaûi phoùng bieân giôùi thì  ta coù theâm kinh nghieäm chieán ñaáu cuûa quaân ñoäi caùch maïng Trung Quoác.

- Theá sau naøy thì sao?

- Sau khaùng chieán choáng Phaùp,  mieàn Baéc coù hoaø bình, töôùng lónh caáp chieán löôïc môùi ñöôïc ñi hoïc caùc hoïc vieän ôû Lieân xoâ, Trung Quoác.  Chuù coøn nhôù cuøng ñi hoïc chöông trình Chæ huy Toång haønh dinh (Gen-staff) ôû Hoïc vieän  Boä toång Tham möu mang teân Voâ-roâ-si-loáp ngaøy ñoù coù Ñaïi töôùng Voõ Nguyeân Giaùp, caùc anh Traàn Vaên Traø, Leâ Troïng Taán, Leâ Quang Ñaïo, Hoaøng Minh Thaûo, Traàn Ñoä… Khoùa hoïc trong 2 naêm 1960-1961, nhöng chæ hoïc töø thaùng 3 ñeán thaùng 9 roài laïi veà nöôùc coâng taùc. Do chöông trình ngaén vaø ñaøo taïo caáp toác neân hoïc qua phieân dòch. Coù caùi hay laø töôùng lónh cuûa ta nhieàu ngöôøi gioûi tieáng Phaùp neân coù theå trao ñoåi tröïc tieáp vôùi giaùo sö qua tieáng Phaùp. Hôn nöõa, töôùng lónh ta coù kinh nghieäm thöïc teá phong phuù neân khi hoïc ñöôïc ñaùnh giaù cao. Phaûi noùi caùc thaày raát gioûi, sau naøy khi trôû veà nöôùc, nhieàu töôùng lónh thaáy nhöõng baøi hoïc giaû ñònh ôû tröôøng raát saùt vôùi thöïc teá chieán tröôøng vaø aùp duïng coù hieäu quaû.

 Khi böôùc vaøo cuoäc chieán tranh choánh Myõ thì  chuùng ta tích luõy ñöôïc kinh nghieäm cuûa chieán tranh choáng Phaùp , chuùng ta coù theâm tri thöùc khoa hoïc quaân söï cuõa quaân ñoäi Lieân Xoâ, Trung Quoác. Caùc töôùng lónh Vieät Nam böôùc vaøo cuoäc chieán tranh vôùi moät quyeát taâm cao va chuùng ta ñaõ chieán thaéng. Khoa hoïc quaân söï Vieät nam ñaõ chieán thaéng.

       ***

        Naêm 1974, Thieáu töôùng Traàn Ñoä töø trong chieán tröôøng ra nhaän nhieäm vuï taïi TCCT. Gia ñình coâ Haèng, chuù Ñoä ñöôïc boá trí doïn ñeán ôû ngoâi nhaø 97 Traàn Höng Ñaïo, caïnh nhaø toâi. Coâ Haèng bieát cha toâi töø thôøi kyø bí maät, chuù  Ñoää vaø cha toâi cung coâng taùc ở Bộ Tổng töø ñaàu 1947. Chuùng toâi thöôøng sang chôi nhaø coâ chuù, ñöôïc chuù keå cho nghe veà nhöõng naêm thaùng tham gia ñaáu tranh vuõ trang trong mieàn Nam. 
Trong moät laàn hoûi chuù ngay sau caùch maïng Thaùng Taùm, khi  ñöôïc  Ñaûng  phaân coâng laøm chính trò vieân Löïc löôïng vuõ trang Haø noäi, luùc ñoù chuù coù nghó ñeán vieäc  cuoäc ñôøi mình  seõ gaén boù vôùi binh nghieäp khoâng?   Chuù vui veû traû lôøi: "Hoøan toøan khoâng. Töø khi ñi hoïc chuù raát thích vieát vaên, neáu ñöôïc choïn chuù seõ theo nghieäp cuûa oâng Nguyeãn Coâng Hoan, Nguyeãn Tuaân, Theá Löõ…  Song laø moät đaûng vieân chuù tuaân theo söï phaân coâng cuûa toå chöùc".

Toâi laïi hoûi: "Chuù laø moät vò töôùng  tham gia hai cuoäc chieán tranh.  Baèng caùch naøo chuù  tích luõy ñöôïc caùc tri thöùc quaân söï  ñeå laøm troøn nhieäm vuï cuûa moät vò töôùng?". Chu trả lời: "Ban ñaàu  trong khaùng chieán choáng Phaùp tích luõy töø thöïc teá keát hôïp  hoïc taäp caùc kinh nghieäm cuûa quaân ñoäi caùch maïng Trung Quoác. Sau chieán tranh choáng Phaùp, chuù ñöôïc sang Lieân Xoâ hoïc taïi Hoïc vieän Boä toång Tham möu. Taïi Lieân Xoâ, bọn chuù hoïc ñöôïc raát nhieàu. 
Raát thuù vò, vaøo 1965 khi quaân ñoäi Myõ môû chieán dòch Giansonxity taán coâng vaøo khu caên cöù Taây Ninh. Boä chæ huy  Mieàn  xaây döïng caùc phöông aùn taùc chieán treân baûn ñoà. Phöông aùn ñoù raát gioáng vôùi tình huoáng baøi taäp giả định caùc chuù ñöôïc caùc thaày taïi Hoïc Vieän  Boä toång Tham möu dạy töø 1961, neân vieäc chæ huy raát nhaøn nhaõ.  Sau khi ta giaønh ñöôïc thaéng lôïi trong chieán dòch, Ñaïi töôùng Nguyeãn Chí Thanh hoïp vôùi chuù vaø oâng Leâ Troïng Taán, Traàn Vaên Traø; co lời  bieåu döông  ba ngöôøi. Chuù noùi ñuøa:  "Đeà nghò anh bieåu döông caùc thaày giaùo Lieân Xoâ ñaõõ cho chuùng toâi taäp ñaùnh traän treân baûn ñoà raát gaàn vôùi tình huoáng chieán dòch naøy".

    Nhöõng gì hoïc ñöôïc trong thöïc tieãn, trong nhaø tröôøng, taïi Trung Quoác, taïi Lieân xoâ laø haønh trang voâ cuøng quyù giaù cuûa moät caùn boä chæ huy nhö chuùù trong nhöõng naêm thaùng ôû chieán tröôøng.  Chuù Ñoä coøn noùi: “Vieäc tích luõy kinh nghieän laø traùch nhieäm cuûa töng con ngöôûi cuï theå. Song khoâng coù thaày giaùo taän taâm thì vieäc tieáp thu tri thöùc seû raát khoù khaên. Vì vaäy caâu chaâm ngoân  “Khoâng thaày ñoá maøy laøm neân" luoân ñuùng.,

---

[1] Nguyeãn Sôn, Leâ Thieát Huøng, Chu Vaên Taán, Hoaøng Saâm, Traàn Töû Bình, Leâ Hieán Mai, Traàn Ñaïi Nghóa, Hoaøng Vaên Thaùi, Văn Tiến Dũng.